Dekada uključenja Roma 2005 – 2015.
Dekada uključenja Roma je političko iskazivanje volje država članica da na institucionalan način riješe problem Roma. Istovremeno, ona predstavlja inicijativu, pokret i projekt kojem je cilj da u desetogodišnjem periodu (2005–2015.) značajno smanji diskriminaciju prema Romima i utječe na poboljšanje njihovog socioekonomskog statusa. Dekada uključenja Roma je međunarodna inicijativa koja prvi put i na jedinstven način okuplja predstavnike vlasti, međunarodne vladine i nevladine organizacije i predstavnike romske zajednice s ciljem poboljšanja života Roma na području Evrope.
U junu 2003. godine u Budimpešti je održana prva konferencija o Romima na visokom nivou pod nazivom „Romi u Evropi koja se širi: Izazovi za budućnost“, na kojoj su razmatrana sva značajna pitanja vezana za položaj Roma jugoistočne Evrope.
Konferenciju su organizirali Svjetska banka i Fond Otvoreno društvo, uz podršku Evropske komisije. Svoj doprinos konferenciji su dali i UNDP, Razvojna banka Vijeća Evrope te vlade Finske i Švedske.
Domaćin ove konferencije je bila Vlada Mađarske. Događaju su prisustvovali i predsjednici vlada i visoki vladini zvaničnici iz zemalja centralne i istočne Evrope, predstavnici romskih i neromskih nevladinih organizacija, civilnog društva i međunarodnih organizacija iz regije.
Nažalost, u radu konferencije nisu učestvovali predstavnici vlasti Bosne i Hercegovine. Zbog toga je prisutni dio delegacije predstavnika nevladinog sektora Bosne i Hercegovine imao status promatrača.
Na spomenutom budimpeštanskom skupu predstavnici vlada koje su bile prisutne (Bugarska, Hrvatska, Republika Češka, Mađarska, BJR Makedonija, Rumunija, Slovačka, Srbija i Crna Gora) dogovorili su se o pokretanju Dekade uključenja Roma i pozvali i druge države da im se pridruže.
- Kao osnovni razlozi za pokretanje Dekade učesnici su naveli smanjivanje razlika između bogatih i siromašnih, eliminiranje diskriminacije i smanjenje socijalne isključenosti Roma, a s ciljem da se poboljša ekonomski položaj i postigne socijalno uključenje Roma u zemljama centralne i jugoistočne Evrope.
- Učesnici konferencije su odlučili da se u Dekadi prioritet da sljedećim oblastima: obrazovanju, zapošljavanju, stanovanju (stambenom zbrinjavanju), zdravstvu.
- Pored navedenih prioriteta, kao značajne segmente na kojima treba djelovati učesnici su izdvojili diskriminaciju, smanjenje siromaštva i ravnopravnost spolova.
Program Dekade je u uskoj vezi sa dva programa – Milenijskim razvojnim ciljevima Ujedinjenih naroda i Politikom socijalnog uključivanja Evropske unije.
Tako je stvorena “Dekada uključenja Roma 2005-2015”.
Devet država jugoistočne Evrope koje su učestvovale na konferenciji u Budimpešti do 2005. godine izradile su i usvojile strategije i konkretne akcione planove.
Na sastanku u Sofiji, Bugarska, 2. februara 2005. godine predsjednici vlada ovih zemalja su, na osnovu dogovorenog na konferenciji u Budimpešti, ozvaničili “Dekadu uključenja Roma 2005-2015.” potpisivanjem deklaracije o pristupanju.
U Sofiji je ustanovljen Međunarodni sekretarijat Dekade kao njen savjetodavni koordinacijski odbor. On je sastavljen od predstavnika vlasti država članica, romskih organizacija, međunarodnih donatora i drugih međunarodnih nevladinih organizacija.
Program Dekade podržavaju: Svjetska banka, Fond Otvoreno društvo, UNDP, Vijeće Evrope, Razvojna banka Vijeća Evrope, Evropski romski informativni centar, Evropski forum Roma i nomada, Evropski centar za prava Roma i Romski obrazovni fond.
Prva zemlja predsjedavajuća Dekade bila je Rumunija. Ove godine na čelu Dekade je Srbija.